تاثیر نوسان های دمای سطح آب (sst)دریای مدیترانه بر بارش های غرب و شمال غرب ایران

چکیده : در سال های اخیر برهم کنش بین عوامل آب و هوایی در خشکی ، اقیانوس و جو مورد توجه بسیاری از دانشمندان علوم هواشناسی و اقلیم شناسی قرار گرفته است . نتایج پژوهش های زیادی نشان داده اند که تغییرات دما در سطح گستره های بزرگ آبی می تواند تاثیر معنی داری بر نوسان های بارش در سطح خشکی های زمین داشته باشد . در این مطالعه تاثیر دمای زمستانه و پاییزه ی سطح آب دریای مدیترانه بر بارشهای فصول زمستان و پاییز ایستگاه های مورد مطالعه در غرب ایران مورد بررسی قرار گرفته شده است. برای این منظور دوره های سرد ،گرم و پایه (شرایط معمولی سطح آب دریا) تعریف شده و میانگین بارش در هر دوره (به ترتیب rb , rc ,rw )محاسبه گردید و از مقادیر نسبت های rc/rw , rc/rb , rw/rb به منظور ارزیابی میزان تاثیر این شرایط بر بارش استفاده شد. با استفاده از همین روش ، تاثیر sst دریای مدیترانه در فصول تابستان و پاییز، بر بارش های فصول به ترتیب پاییز و زمستان ایستگاه های مورد مطالعه، ارزیابی شد . همچنین ارتباطsst دریای مدیترانه با بارش ایستگاه های واقع در نیمه غرب کشور در فصول زمستان و پاییز با روش های آماری ( رگرسیون و همبستگی ) مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد در دوره هایی از فصل زمستان که medsst سردتر از شرایط معمول و گرم است ، بارش زمستانه منطقه مورد مطالعه افزایش می یابد ولی دمای گرمتر از شرایط معمول و سرد آن در فصل پاییز باعث افزایش بارش پاییزه می شود . زمانی که درفصل پاییز medsst سردتر از شرایط معمول و گرم باشد ، بارش زمستانه منطقه مورد مطالعه افزایش می یابد ولی دمای گرمتر از معمول آن در فصل تابستان باعث افزایش بارش پاییزه می شود . بین نوسانات medsst در فصل پاییز و بارش پاییزه منطقه مورد مطالعه همبستگی معنی دار مثبت در اکثر ایستگاه ها قابل مشاهده است . در فصل زمستان نیز بین نوسان های medsst و بارش منطقه مورد مطالعه در چند ایستگاه همبستگی منفی معنی دار مشاهده می شود . همچنین بین نوسانات medsst در فصل پاییز و بارش زمستانه ایستگاه های مورد مطالعه همبستگی معنی دار منفی وجود دارد ولی بین نوسانات medsst در فصل تابستان و بارش پاییزه ایستگاه های مورد مطالعه همبستگی معنی داری مشاهده نشد . اما تمایل نسبتا مشخصی بین افزایش بارش پائیزه با دمای گرم مدیترانه ملاحظه می شود.